Het laatste stukje; Smokkelaars en herinneringen

Hallo allemaal, de reis zit er weer op, hier nog een verslag van het laatste stukje!

Voor het vierde jaar op rij vierde ik de jaarwisseling in het buitenland, en ook deze keer in Moskou was het weer echt een top avond. We gingen naar verschillende feestjes waar overal meer dan genoeg wodka, champagne en rode kaviaar was. Mijn geheugen heeft me helaas in de steek gelaten over grote stukken van de avond dus daar valt verder weinig over te vertellen. De rest van mijn tijd in Moskou bezocht ik nog een communistisch park waar grootse gebouwen stonden met hamers en sikkels en ook een ruimteraket en een hoop standbeelden. Verder bezocht ik nog het mausoleum van Lenin waar de revolutionair er als een pop bij lag. Hij zag er lang niet zo goed uit als Mao maar hij is dan ook 50 jaar langer dood. Buiten het mausoleum waren nog de graven van Stalin, Brezjnev en andere kopstukken van het communisme.

Het was gezellig met Dmitry maar omdat ik thuis wilde komen voordat mijn broer al weer op reis is werd het tijd om het land te verlaten. Ik probeerde een rechtstreekse ticket naar Kaliningrad te kopen maar die trein ging door Wit Rusland en daar heb ik geen visum voor dus nam ik de trein naar Riga. In Riga aangekomen bleek de bus naar Kaliningrad voor die dag al vol te zitten en dus besloot ik naar Vilnius te gaan waar Zhenia woont die ik had leren kennen op het begin van de reis.

Ik moest een paar uurtjes wachten op de bus en besloot een wandelingetje te maken door de stad. Ik ging naar een eetcafeetje waar ik mijn niet om te ruilen lats uit gaf, de twee serveersters vonden het zo leuk dat ik in mijn beste russisch een praatje probeerde te maken dat ze me een heel gratis brood gaven hoewel ik al gegeten had. Ze bleken uit Azerbeidzjan te komen wat de bijna uitgedofte reisspirit in me weer even op liet leven, hoe zou het daar zijn, wat is dat eigenlijk voor een land, misschien voor een volgende reis..

Terug in het busstation zat ik nog een paar uurtjes tussen de zwervers. Letland is een van de zwaarstgetroffen landen door de economische crisis en de schappen van sommige winkels en de markt waren half leeg zo erg was het, het aantal zwervers op het busstation was bijna even groot als het aantal reizigers en omdat ik er midden tussen zat deelde ik het brood onder hun uit, zij konden het beter gebruiken dan ik.

In de bus zag ik wegwijsborden met de namen Kanaus, Panevžys etc etc, allemaal plaatsen die ik op de heenweg op mijn liftbordje had geschreven. We reden voorbij tankstations en plekken waar ik op de heenweg gestaan had met mijn duim omhoog, luisterend naar Bob Dylans 'My back pages' zat ik met een dromerige glimlach te denken aan wat er sinds dien allemaal gebeurd was. En dat is een hoop.

De zon stond al laag aan de hemel toen de bus vertrok uit Riga maar nog voordat het goed en wel donker was staken we de grens over naar Litouwen, wat zijn die Europese landjes toch klein.. Liggend op de achterste rij van de bus rolde ik Vilnius binnen, ik wist nog waar Zhenia woonde en binnen een half uurtje zaten we aan het bier in zijn apartement. Ook hier weer die herinneringen, het leek zo kort geleden voor hem dat ik er de eerste keer was geweest, maar voor mij leek het lang, niet omdat de tijd langzaam gegaan is, maar omdat de tijd vol gepropt is met avonturen en nieuwe indrukken.

De volgende middag pakte ik de bus naar Kaliningrad, een Russische enclave tussen Litouwen en Polen aan de Oostzee. De stad heette tot 1946 nog Königsberg en behoorde tot dat jaar nog bij Duitsland. Na de val van de Sovjet-Unie en de onafhankelijkheid van Litouwen in 1991 was de Kaliningrad regio opeens niet meer verbonden met Rusland en werd het een enclave. De rede dat ik zo vlak voor mijn thuiskomst deze stad nog wilde bezoeken is omdat ik nu een Russisch multiple entry visum heb wat me veel gekost heeft en wat ik waarschijnlijk niet snel meer ga krijgen. Het is dus gewoon een van de enige kansen om Kaliningrad te bezoeken tenzij ik er een apart visum voor aan zou willen vragen.

Eenmaal aangekomen werd ik door iemand die ik in de bus had leren kennen met de auto naar mijn couchsurfhost gebracht waar ze al sinds nieuwjaar aan het zuipen bleken te zijn en waar ze nog geen plannen hadden om daar mee te stoppen omdat ze allemaal vakantie hadden. Het waren echt super relaxe mensen en de volgende twee dagen zaten we dus te drinken, te drinken en nog meer te drinken. Tegen de tijd dat ik de stad weer verliet had ik niet meer gezien dan wat cafe's en de flat waar ik logeerde, niet erg, want ik heb echt een super tijd gehad. Een mooie laatste stop voordat ik naar huis ging.

Ik werd door wat mensen uitgezwaaid op het station waar ik een één wagon lange trein in stapte naar Gdansk. In de trein kwam ik langs een pool te zitten die Duits sprak en we raakten in gesprek. Het was een lange dunne man met rotte tanden en een zenuwtrekje op zijn wang. Hij sprak geen Russisch maar ik zat uit gewoonte nog heel de tijd Da Da te zeggen in plaats van Ja Ja. Al snel werd duidelijk dat de Pool en het overgrote deel van de rest van de wagon geen gewone passagiers waren. Een van de eerste dingen die me gevraagd werd was of dat ik wodka bij had en of ik anders niet ook twee flessen in mijn tas wilde stoppen, en als ik dan toch bezig was, waarom niet ook een paar pakjes sigaretten. Hij verzekerde me dat het de legale hoeveelheid was om over de grens mee te nemen.

Geen probleem dacht ik, geef maar, dus hij maakte een grote sporttas open waar nog tientalle wodka flessen en honderden pakjes sigaretten inzaten. Ik vroeg hem hoe die dat ging verbergen, waarop hij antwoorde dat hij en zijn collega's hier een kleine smokkelbusiness hadden lopen. Hij schonk me een wodkaatje in, nastrovje! Op dat moment kwam er nog een man binnen met een schroevendraaier in zijn hand.
'Dit is Vladek, mijn collega.' Zei de man die Duits sprak en waar ik de naam nog niet van wist. Vladek, een kale typische pool met een groot litteken dat van zijn voorhoofd naar zijn slaap liep gaf me een hand en ging op de stoelen staan waar hij meteen schroefjes uit de ventilator begon te schroeven.

'Sorry, ik moet weer aan het werk', zei de eerste pool en hij verdween in het gangpad. Vladek, die nu nog druk aan het schroeven was in mijn coupé keek me aan en zag dat ik zat te kijken, hij vroeg, of eigenlijk was het meer een commando, in een mix van gebroken Duits en Engels of ik niet even in een andere coupé kon gaan zitten. Ik keek hem aan en hoewel ik het smokkelen geen probleem vond had ik geen zin om steeds te moeten verzitten, daarbij vond ik het allemaal harstikke interessant dus leek het me wel leuk om te blijven kijken.
'Nee ik zit eigenlijk wel goed dus ik blijf hier, ga maar door van mij zul je geen last hebben', antwoorde ik hem met een glimlach en een knik.
Hij keek me een paar seconden aan met een blik waar je aan kon zien dat hij dit niet verwacht had, zei 'No photo's' en ging weer verder met schroeven.

De hele bedrading van de trein lag net open en bloot met een paar glinsterende flessen wodka ertussen toen de conducteur langs kwam lopen en even de coupé inkeek. Ik vroeg me af wat er zou gebeuren maar de conducteur glimlachte een keer naar Vladek, haalde zijn schouders op en liep door. Later zag ik dat de conducteur ook drie sloffen in zijn handen gedrukt kreeg wat een hoop verklaarde. Ik was wel benieuwd waar de andere pool heen was dus liep ik het gangpad op waar ik hem een plafondplaat vast zag houden naast een man die op een stoeltje stond met zijn bovenlichaam tot diep in een donker gat boven in de trein. Hij knikte vrolijk naar me en zei dat ik maar heel even moest wachten en dan zouden we meer wodka drinken. Zelf had ik niet zo veel behoefte aan wodka maar hij blijkbaar wel en zoals gewoonlijk was ik weer in geen positie om te weigeren.

In andere coupés waren andere mannen aan het werk en echt alles werd opengeschroefd en op de gekste plekken werden nog een paar pakjes weggestopt. Even later kwam de eerste pool weer bij me zitten om wodka te drinken en een praatje te maken, ik maakte gebruik van de gelegenheid om hem alles te vragen over zijn 'business'. Na een paar vragen begon hij uit zichzelf te vertellen.


'Ik doe dit al twee jaar, iedere week zo'n twee tot drie keer. De wodka in Rusland kost twee euro per fles en in Polen kost een fles vier euro. Het is geen dikke boterham maar ik moet iets doen om mijn familie te onderhouden en in Polen is er gewoon geen werk. De douanes kennen ons bij naam en ze weten wat we doen maar we lopen eigenlijk geen risico. Als ze iets vinden dan kunnen ze ons nergens van beschuldigen want ze kunnen niet bewijzen dat de flessen en sigaretten achter de muur en in het plafond daar door ons zijn neergelegd. Ze hebben nooit de tijd om alles open te schroeven dus voor hun is het gewoon hit or miss. Soms hebben we geluk en vinden ze weinig, soms hebben we pech en vinden ze veel, dan moeten we weer sparen. Ow trouwens, je bent niet van de douane he?' Zei hij half grappend voordat de volgende shotjes weer volgeschonken werden.

Vladek kwam erbij zitten, hij was het soort figuur dat bij alles wat hij doet om zich heen kijkt of er niemand mee kijkt en heel de tijd 'JaJaaa' zegt. Hoewel hij duidelijk maar de helft van het gesprek begreep zat hij toch na alles wat de andere pool zei 'JaJaaa' te zuchten. Ik snapte niet waarom want volgens mij is 'ja' in het pools 'tak' maargoed. Alles was weggewerkt en weer dichtgeschroefd toen we bij de grens aankwamen. De douanes kwamen binnen, eerst de Russische die alleen een paspoortcontrole uitvoerde en wat tassen controleerde, en even later de Poolse die bewapend waren met schroevendraaiers en omdehoekkijk spiegeltjes. Ze begonnen achter ieder hoekje te kijken, onder de stoelen en hier en daar werd er een muur of een stuk van het plafond los geschroefd. Ik zag wat douaniers weglopen met wat pakken sigaretten maar niet veel. Ondertussen maakte de conducteur een praatje met de pool die bij me zat terwijl Vladek er steeds weer een vermoeide 'JaJaaa' tussengooide.

Na een uurtje was de Poolse douane de trein uit waarna het weer een levendig geheel werd van mannen die in diepe gaten graaiden om hun spullen terug te vinden. Ze waren vrolijk, er was haast niks gevonden, een goede rede om nog wat wodka te drinken. Bij de eerste stop na de grens gaf de man me een hand en zei hij gedag, Vladek knikte alleen. Weg waren ze, ik zag ze nog lopen op het perron, met tassen vol met smokkelwaar en half bezopen van het avondje werk.

De smokkelaars waren best handig want ze hadden me verteld dat als ik naar Berlijn wilde die nacht ik niet in Gdansk uit moest stappen maar in Tczew en dan daar de trein moest pakken naar Poznan. Dit deed ik maar toen ik om drie uur 's nachts daar aankwam bleken er geen treinen naar Berlijn te rijden dus moest ik nog twee andere treinen pakken tot de grens met Duitsland, daar kon ik dan nog een trein naar Berlijn nemen. Om acht uur 's ochtends kwam ik na vijf treinen totaal gebroken aan na een nacht zonder slaap maar met wodka. Het plan was dat ik vanuit hier nog het laatste stukje naar Nederland zou liften en dus nam ik een tram naar een busstation bij de snelweg.

Het was geen ideale plek en de Duitsers stelde me teleur dus was ik na anderhalf uur nog maar een klein stukje verder. Ik besloot terug te liften naar Berlijn om daar gewoon een bus te pakken zodat ik in ieder geval die dag of de volgende dag nog thuis zou komen. Om 12 uur 's middags kwam ik aan op het busstation maar de bus naar Utrecht vertrok pas om 19.30 dus ik moest nog een hele dag wachten. Ik hing wat rond op het station, keek naar negers die ik al een half jaar nauwelijks gezien had want in Rusland of China zie je er nauwelijks een en gaf met pijn en moeite anderhalve euro uit voor een flesje water, een bedrag waar ik een maand geleden nog in een restaurant voor at. Uiteindelijk viel ik in slaap op het busstation met mijn tassen aan mijn voet en arm geknoopt. Dat nachtje lag ik opgekruld in een stoel, moe, ongewassen en kapot van de reis van de anderhalve dag ervoor maar vrolijk en een brede glimlach op mijn gezicht, ik ging naar huis.



Om vijf uur 's ochtends kwam ik op vrijdagochtend aan in Utrecht, daar nog anderhalf uur wachten op een trein naar Eindhoven die twintig minuten vertragen had. In de trein kwam ik in gesprek met twee Ieren waardoor ik van Shanghai tot Dommelen geen Nederlands gepraat had. Ik nam de bus naar Dommelen, om me heen werden overal Nederlandse gesprekken gevoerd, wat was dat maf om te horen, het was opeens zo makkelijk allemaal. In dommelen liep ik naar huis waar ik onaangekondigd door de achterdeur naar binnenkwam en mijn moeder verraste die meteen in huilen uitbarstte en me een hele dikke knuffel gaf:).

Nu ben ik weer thuis, hier in dommelen liep ik in juli de deur uit naar de bus en zo kwam ik ook terug. Zonder te vliegen ben ik naar Zuid China gegaan en terug, voor un half jaar wist ik niet welke dag van de week het was en heb ik bergen beklommen, paarden gevangen, motoren gerepareerd, extreme temperaturen getrotseerd en tussen totaal verschillende culturen geleefd en nog zo veel meer. Al de vriendelijkheid van iedereen die ik ontmoet heb en al die lachende gezichten van hier naar China en terug, het is absoluut helemaal geweldig geweest en dit alles heeft haast geen drol gekost en nu kan ik ook goedkoop mijn motorrijbewijs halen want ik heb onderhand wel genoeg ervaring.

Ik kom thuis met nieuwe vriendschappen van over de hele wereld en heb mijn dromen geleefd, maar zoals iedereen weet en altijd vergeet ligt het geluk in verlangen en niet in het hebben van spullen of het realiseren van dromen. Daarom ben ik ook nu nog niet moe van het reizen, er is nog een hele hoop te zien in deze prachtige wereld en ik heb nog veel meer plannen voor de toekomst. Verveling, of het verlangen naar verlangen, daar heb ik nooit last van en iedere keer als ik terug kom van een reis heb ik weer meer ambities dan toen ik vertrok. Ik ben blij dat ik weer thuis ben, mijn eigen plekkie, mijn vrienden en familie, en gewoon een boterham met jonge kaas, alles wat ik zo gemist heb is er nu weer.

Hopelijk hebben jullie genoten van de verhalen, ik heb in ieder geval erg genoten van de reacties. Met 30515 pageviews (zie de onderste linkse kolom op de site als je het niet gelooft) en na een hoop aanmoedigingen om een boek van het verhaal te schrijven ben ik dat serieus gaan overwegen omdat het me ook erg leuk lijkt om zoiets te hebben. Dus mocht je nog tips hebben over wat je leuk of juist saai vond om te lezen laat dat dan vooral even weten in een mailtje naar joerizwerts@hotmail.com ,



Bedankt voor het lezen, (alhoewel ik hoop dat je het voor jezelf hebt gedaan en niet voor mij), en hopelijk tot snel!



Groeten en Kussen, Joeri!